Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

Σπάρτακος ο Μαιδός από τον Στρυμόνα: Ο θρακιώτικος θρύλος που έγινε τραγωδία, ταινία, μπαλέτο!

Γράφει ο Γιώργος Λεκάκης
Συγγραφέας-Λαογράφος

Στις 20 και 21 Οκτωβρίου 2011 στο θέατρο Badminton των Αθηνών δόθηκε η παράσταση του μπαλλέτου «Σπάρτακος», με τον θρύλο των Μπολσόι, τα Μπαλλέτα Grigorovich, του Θεάτρου της Ρωσίας. Το μπαλλέτο είναι βασισμένο στο βιβλίο του Ραφαέλο Τζιοβανόλι, σε μουσική Αράμ Κατσατουριάν και χορογραφία του Γιούρι Γκριγκορόβιτς. Επί τη ευκαιρία, ας δούμε ποιος ήταν ο Θραξ Σπάρτακος.
Ο Σπάρτακος γεννήθηκε στην Θράκη και έβοσκε τα ζώα του στην γενέτειρά του. Αναφέρεται θρακικής - κατ’ άλλους, με λιγότερες πιθανότητες, νουμιδικής - καταγωγής. Ανήκε στην φυλή των Μαιδών Θρακών (ή Μαίδων ή Μαιδοβιθυνών, που κατοικούσε στις όχθες του ποταμού Στρυμόνος). Μάλιστα, αρκετοί Θράκες βασιλείς έφεραν το όνομα Σπάρτακος ή Σπάρτοκος, πράγμα που ίσως δηλώνει αριστοκρατική καταγωγή του επαναστάτη. Όταν οι Ρωμαίοι έκαμαν πόλεμο εναντίον της γενιάς των Σπαρτακιδών, ίσως να συνελήφθη αιχμάλωτος, εργάσθηκε δούλος σε ορυχείο, επωλήθη σε ιδιοκτήτη σχολής μονομάχων, είτε έγινε μισθοφόρος στον ρωμαϊκό στρατό, απ’ όπου λιποτάκτησε, και εν τέλει συνελήφθη και κατέληξε στην σχολή μονομάχων του Γνάιου Λέντουλου Βατιάτου στην Καπύη της Καμπανίας. Η Καπύη ήταν περίφημη για τις σχολές μονομάχων της! Οι περισσότεροι εξ αυτών ήσαν ελληνικής καταγωγής (γαλατικής ή θρακικής). Περίπου 200 λοιπόν σκλάβοι, και ο Σπάρτακος ανάμεσά τους, οργάνωσαν σχέδιο αποδράσεως. Το σχέδιο όμως διέρρευσε. Αλλά κάποιοι μονομάχοι (οι αριθμοί ποικίλλουν ανά πηγή: 78 ή 70 ή 50, ή 30!) κατάφεραν να δραπετεύσουν, με όπλα. μαγειρικά σκεύη! (Αυτή μπορεί να θεωρηθεί η πρώτη επανάσταση της. κατσαρόλας στον κόσμο!). Λήστεψαν μια εφοδιοπομπή, η οποία μετέφερε οπλισμό κι έτσι οπλισμένοι κατέφυγαν στον Βεζούβιο. Απ’ εκεί διενεργούσαν επιδρομές και ζούσαν ληστρικά. Ο «ελληνικότερος, ανδρείος, πράος, συνετός και με υψηλό φρόνημα» (κατά Πλούταρχο) Σπάρτακος αναδείχθηκε αρχηγός, υποκινητής και εμψυχωτής τους. Μιας οργανώσεως που δεν είχε αρχικώς κοινωνικές αξιώσεις. Στόχο είχε την επιστροφή των δούλων στις πατρίδες τους. Εκ των γαλατικής καταγωγής ηγετών της ξεχώρισαν οι Κρίξος και Οινόμαος. Στις τάξεις τους άρχισαν να εντάσσονται και άλλοι πτωχοί και κατατρεγμένοι - κυρίως αγρότες - τους οποίους εκπαίδευε ο Σπάρτακος. Έτσι σιγά-σιγά δημιουργήθηκε ένας μικρός στρατός! Συνέχιζαν τις ληστείες και για να ανανεώσουν τον οπλισμό τους, διότι τον οπλισμό των μονομάχων που είχαν τον θεωρούσαν υποτιμητικό. Οι Ρωμαίοι αρχικώς υποτίμησαν τον στρατό του Σπάρτακου. Και έστειλαν μόνο 3.000 εκπαιδευμένους άνδρες, υπό τον πραίτορα Γάιο Κλαύδιο Γλάβρο ή Πούλχρο. Άλλωστε ο Πομπήιος πολεμούσε στην Ισπανία και ο Λούκουλος στον Πόντο εναντίον του Μιθριδάτη. Στην μάχη που επακολούθησε οι επαναστάτες-δούλοι του Σπάρτακου με παράτολμη ενέργεια, που δεν περίμενε κανείς, καταρριχήθηκαν με αυτοσχέδια σχοινιά (καμωμένα από κλήματα!) και κατατρόπωσαν τους Ρωμαίους! Παρόμοια τύχη είχε και ο στρατός του πραίτορα Πόπλιου Βαρίνιου, που εστάλη να τους αντιμετωπίσει. Απ’ αυτές τις νίκες, οι επαναστάτες κέρδισαν πολύ οπλισμό. Και το 72 π.Χ. βρίσκουμε τον Σπάρτακο, κύριο σχεδόν όλης της Καμπανίας! Απ’ τους πολέμους του, κατεστράφη ολοσχερώς το Μεταπόντιο! Ο επαναστατικός στρατός, τώρα φθάνει τις 70.000! Συγκροτούν και πολυάριθμο ιππικό (από βοσκούς και ζωοκλέφτες της Λευκανίας).
Μόλις τότε κατάλαβαν οι Ρωμαίοι πως ο Σπάρτακος δεν είναι μια ακόμη μικρο-εξέγερση στο εσωτερικό της Αυτοκρατορίας τους, αλλά μια δυνατή γροθιά στο μαλακό υπογάστριο, μια ανάσα από την Ρώμη! Γι’ αυτό και αποστέλλουν τους υπάτους Γέλλιο Ποπλικόλα και Λέντουλο Κλαυδιανό - με δυο λεγεώνες έκαστος - και ένα ισχυρό επικουρικό σώμα, υπό τον Κόιντο Άρριο, για να τον αντιμετωπίσουν! Ο στρατός του Σπάρτακου είχε διογκωθεί τόσο, που αναγκαστικά διασπάσθηκε. Ο Σπάρτακος οδήγησε τον στρατό του προς Β. ούτως ώστε να φύγουν για τις πατρίδες τους, όσοι το ήθελαν κι έτσι να ελαφρώσει το στράτευμα και να γίνει πιο ευκολοκυβέρνητο, αλλά και για να εξέλθει από τα όρια της Ρωμ. Αυτοκρατορίας. (Περίπου 30.000 άνδρες, όμως, κυρίως κελτικής και γερμανικής καταγωγής, υπό τον Κρίξο έμειναν στην Απουλία, συνεχίζοντας τις λεηλασίες, και ο Γέλλιος εστάλη να τους αντιμετωπίσει, σε ανοικτή μάχη, πλησίον της νυν Foggia. Αρχικώς ηττήθηκε, χάνοντας μάλιστα και το στρατόπεδό του! Αλλά «μεθυσμένοι» οι επαναστάτες επιδόθηκαν σε απολαύσεις και καταχρήσεις με αποτέλεσμα η αντεπίθεση του Γέλλου να τους βρει ανίκανους να πολεμήσουν. Σ’ αυτήν την μάχη εξοντώθηκαν τα 2/3 του στρατού των πρώην σκλάβων, μεταξύ των οποίων και ο Κρίξος).
......συνέχεια http://www.xronos.gr/detail.php?ID=73339
www.lekakis.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: