Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2014

Το πανάρχαιο πάθος της εξουσίας και ο τραγικός Ευριπίδης

Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου
(Πρόεδρος της Επιτροπής Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων)

Το πάθος της εξουσίας συνοδεύει τον άνθρωπο από τότε που εμφανίστηκε ο ίδιος επί της γης και προσπάθησε να οργανώσει τη ζωή του. Στην εποχή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας φαίνεται ότι αυτό το πάθος ήταν τόσο έντονο ώστε ο Ευριπίδης οδηγήθηκε στην ανάδειξή του, στην τραγωδία του «Φοίνισσες». Τα δύο αδέλφια Πολυνείκης και Ετεοκλής διεκδικούν τα βασιλικά δικαιώματα στο θρόνο της Θήβας. Σε μια σκηνή, ο δεύτερος εκδηλώνει, «με αναίσχυντη διακήρυξη, τη θέλησή του να κυβερνήσει» και τα εξής σχετικά: «Μητέρα… θα ήμουν πρόθυμος να πάω ως εκεί απ’ όπου ανατέλλουν τα άστρα ή να κατέβω κάτω από τη γη προκειμένου να έχω την απόλυτη εξουσία που προσφέρουν οι θεοί. Αυτή (η εξουσία) είναι κτήμα μου και δεν έχω καμία επιθυμία να την παραχωρήσω σε άλλον. Θα την κρατήσω για μένα» (στ. 503-508). Η μητέρα Ιοκάστη, ψέγει το γιό της λέγοντας: «Γιατί κυνηγάς γιέ μου, την πιο κακή θεά, τη φιλοδοξία. Είναι μια άδικη θεά. Μπαίνει σε σπίτια ευτυχισμένα και όταν φεύγει αφήνει πίσω της τη συμφορά για όσους τη δέχτηκαν. Καλύτερα να τιμάς την ισότητα, που δένει το φίλο με το φίλο, την πόλη με την πόλη, το σύμμαχο με το σύμμαχο» (στ. 531-542). Προαιώνιο, λοιπόν, τόσο το φαινόμενο της εξουσίας όσο και της φιλοδοξίας, της «κακής θεάς», που πολλές φορές έχουν την ιδιότητα να μεταμορφώνουν τους ανθρώπους σεχοίρους, όπως η μυθική Κίρκη. Τα έγραψα και άλλοτε τι είπαν για την εξουσία δύο ηγέτες που την απήλαυσαν: Ν. Χρούτσωφ: «Η εξουσία είναι η απόλαυση των απολαύσεων» και ο Γιουγκοσλάβος Καρντέλλι:»Από την εξουσία σε χωρίζουν μόνο με το φέρετρο». Άντε τώρα ν’ απαλλαγούμε από τουςπυγμαίους  «εξουσιαστές» των Αθηνών ΣΗΜ. Τα αποσπάσματα του Ευριπίδη βλ. «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας», εκδ. του παν/μιου του Κέμπριτζ, Λονδίνο 1988 και Δ’ επανέκδοση από «Δ. Παπαδήμα», Αθήνα 2000, σελ. 426

Δεν υπάρχουν σχόλια: